Er groeit een opa in de tuin

Tekst: Helga van Kooten

Illustraties: Michel de Boer

Fenno gaat een paar keer per week naar zijn opa toe, die vroeger in het leger zat. In het park achter zijn huis spelen ze vaak soldaatje. Maar dan begint er een échte oorlog, in Oekraïne. Langzaam wordt duidelijk dat het met opa steeds minder goed gaat. Fenno wil helpen. Maar hoe?

Helga van Kooten won in 2012 zowel Het hoogste Woord (2012) als de John Flandersprijs. De jaren daarvoor werd zij genomineerd voor Prentenboek van het jaar (2010) en de John Flandersprijs (2011).

Formaat 13,5 x 21 cm |112 pagina’s | Gebonden | 10-12 jaar | NUR 283

Recensies

Fenno is dol op zijn opa. Maar hij maakt zich ook zorgen. Net als mama ziet hij dat opa soms in de war is. Maar met opa kan hij leuk oorlogje spelen, want opa heeft zelf vroeger in het leger gezeten. Hij heeft een echte oorlog meegemaakt.

Maar dan is opa ineens kwijt. Weggelopen. Samen met zijn moeder gaat hij op zoek, en gelukkig, ze vinden hem terug. Toch worden de zorgen om opa steeds groter. Hij vergeet te betalen in de winkel en wordt beschuldigd van stelen. Zo krijgt Fenno steeds meer zorgen. En dan komt er ook nog een echte oorlog in Oekraïne. Dat maakt opa in de war en ook de kinderen in Fenno’s klas. Daardoor krijgt hij ruzie met zijn klasgenootje Aisha. Komt dit allemaal nog wel goed?

Helga van Kooten heeft een losse manier van schrijven. Maar intussen komen er behalve dementie en oorlog nog veel andere maatschappelijke zaken aan de orde. Vriendschap, ouderschap, communicatie, angstgevoelens. Toch is het boek luchtig, makkelijk te lezen en onderhoudend voor kinderen van ongeveer 9 tot 12 jaar. Heel knap gedaan, met veel inzicht. De schrijfster heeft dan ook al verschillende prijzen gewonnen. En terecht. Dit boek over de vriendschap van Fenno met zijn grootvader, maar ook met zijn moeder is van hoog niveau en bovendien leuk om te lezen.

Boekenmening.net

‘Wat ik wil onthouden, vergeet ik, en wat ik wil vergeten, krijg ik maar niet uit mijn hoofd.’

Een bijzondere titel die mij nieuwsgierig maakte. Een opa die in de tuin groeit?! Hoe dan?

Helga van Kooten kende ik al een klein beetje van eerdere titels (een gouwe ouwe hit hier thuis was het prentenboek Dorus en Ko - toen nog onder de naam Helga Warmels), maar ze heeft al meer titels dan ik dacht op haar naam staan en ook wat prijzen gewonnen. Illustrator Michel de Boer is ook geen onbekende, dus benieuwd!

Er groeit een opa in de tuin gaat over Fenno die samen met zijn moeder een beetje op opa let. Want langzaam wordt duidelijk dat opa soms wat vergeetachtig is; boodschappen worden niet gehaald, hij draagt altijd dezelfde kleding en dan is opa plots ook nog kwijt! Uit school zien Fenno en zijn opa elkaar vaak. Ze spelen dan soldaatje en kruipen en sluipen door het park. Maar als er oorlog in Oekraïne uitbreekt, voelt dat voor Fenno plots wat gek. Maar hoe is dat voor opa? Samen met zijn moeder bedenkt hij een plannetje om opa te helpen.

Een mooi verhaal over de vriendschap tussen Fenno en zijn opa, over mantelzorg, maar ook over eventuele zorgen die kinderen kunnen hebben over oorlog. Het verhaal speelt zich af rondom Fenno’s huis, maar ook zijn klasgenootje Aisha, de klas waarin hij zit en zijn meester die veel uitlegt over de oorlog, spelen een rol. Een actueel boek dat op school goed in te zetten is. Het is idd een fijne tip voor de Kinderboekenweek en kan voor mooie gesprekken zorgen over thuis, familie, dementie en zorgen voor een ander.

Met net iets meer dan 100 pagina’s, en met korte hoofdstukken, is dit een prima voorleesboek. De zwart-wit illustraties leuken het verhaal op en als een niet-graag-lezer dit niet al te dikke boek doorbladert, zal het zomaar eens opgepakt kunnen worden. Mooi gedaan dit, aanrader! 9+

Oh, en de titel? Die heeft iets te maken met het plannetje dat Fenno bedenkt, dus dat verklap ik niet! Lezen maar!

Margreet, Schoolbiebcoördinator en kinderboekencorrector @mustreadbymargreet

Een nieuw boek van de auteur Helga van Kooten: Er groeit een opa in de tuin. De titel prikkelt mijn nieuwsgierigheid.
Enkele dagen in de week is Fenno bij zijn opa. Opa zat vroeger in het leger en vindt het leuk om met zijn kleinzoon ‘soldaatje’ te spelen. Dit doen ze in het park, dat achter het huis ligt. Wanneer er oorlog uitbreekt in Oekraïne, vindt niet iedereen dit leuk. Vooral Aisha reageert boos.
Ook zorgt opa de laatste tijd niet goed voor zichzelf. Hij verstopt zijn was onder het bed, doucht niet vaak en is het waar dat opa dingen steelt uit de winkel van Aisha’s ouders? Fenno en zijn moeder bedenken een plan. Wordt opa hier gelukkig van?
Er groeit een opa in de tuin is een leesboek voor kinderen vanaf 10 jaar. Centraal staat de liefde tussen kleinzoon en zijn opa. Fenno brengt veel tijd door met zijn opa en het valt hem op dat hij steeds meer dingen vergeet. Hij heeft het hier moeilijk mee. Uiteindelijk komt er een mooie oplossing. Opa komt dicht bij Fenno wonen, gaat helpen op een boerderij en eet wat meer waardoor hij wat dikker wordt. De meester komt vervolgens met een grappige uitspraak!

Een ander thema wat in dit verhaal naar voren komt is ‘vriendschap’. Fenno heeft een band met Aisha, maar deze komt onder druk te staan. Aisha zegt dat zijn opa steelt. Wanneer hij door een politieman meegenomen wordt, weet Fenno niet wat hij daarmee aan moet. Later blijkt dat opa een sterk geheugen heeft voor dingen uit het verleden.
Helga van Kooten heeft veel situaties in het verhaal gestopt, die voor de lezer heel herkenbaar zijn. Er worden appjes gestuurd, het niet eten van vlees, de oorlog in Oekraïne en het plaatsen van een minihuisje in de tuin is allemaal van deze tijd. Het verhaal is verdeeld in hoofdstukken, die genummerd zijn en een titel hebben. Ze zijn niet allemaal even lang. 

De illustraties zijn van Michel de Boer. Leuke, vrolijke schetsen die perfect aansluiten en onze aandacht trekken. Zo beleven we elke situatie. Geweldig hoe hij elke emotie laat zien. 

Er groeit een opa in de tuin is een titel, wat past bij het thema van de KINDERBOEKENWEEK 2023 ‘Bij mij thuis’. Naast de thuissituatie van Fenno ontdekken we dat Aisha met haar ouders uit Syrië is gevlucht. De meester komt op een dag ook nog met groot nieuws. Hij en zijn vrouw verwachten hun eerste kindje. De klas mag mee denken over een naam. Deze verschillende gezinssituaties is een mooie uitdaging voor een gesprek met de kinderen. Hoe is het bij hen thuis? Zijn er kinderen, die binnenkort een broertje of zusje krijgen? Wie heeft een ‘fijne’ band met zijn opa/oma? Wat zorgt ervoor dat het daar zo fijn is?

Er groeit een opa in de tuin bij Fenno. Hij is ontzettend blij.
Voor even zijn de zorgen voorbij…

Els van Dijck

Fenno gaat een paar keer per week naar zijn opa toe, die vroeger in het leger zat. In het park achter zijn huis spelen ze vaak soldaatje. Maar dan begint er een échte oorlog, in Oekraïne. Langzaam wordt duidelijk dat het met opa steeds minder goed gaat. Fenno wil helpen. Maar hoe?⁣

⁣Op de achterkant van dit boek staat: 'Een ontroerend verhaal over de vriendschap tussen een jongen en zijn opa.' Dat slaat de spijker op z'n kop. De band tussen Fenno en zijn opa wordt vanaf het begin van het verhaal mooi beschreven. Het verhaal leest vlot weg, door de korte hoofdstukken, het eenvoudige taalgebruik en de subtiele uitleg van minder bekende begrippen. De tekst wordt mooi aangevuld door de vele zwart-wit tekeningen, waarin veel aandacht is voor de emoties van de personages. Hierdoor zijn de tekeningen een mooie aanvulling op de tekst. ⁣

⁣Naast alledaagse onderwerpen als vriendschap en school, is er in dit verhaal veel ruimte voor moeilijke thema's als dementie en de oorlog in Oekraïne. Deze thema's komen uitvoerig aan bod, zonder dat het een te zwaar verhaal wordt. ⁣

⁣Door het eenvoudige taalgebruik en de vele illustraties, maar ook de afwisseling tussen luchtige en moeilijke thema's, is dit boek zeer geschikt voor bovenbouwleerlingen die lezen moeilijk of (nog) wat minder leuk vinden. ⁣

Kinderboekenhoekje. Elise de Kleuver (moeder, orthopedagoog en juf)

Helga van Kooten schreef het boek 'Er groeit een opa in de tuin'. Dit boek is geschikt voor de al wat oudere lezers, vanaf een jaar of 10. Het boek gaat over Fenno, die een paar middagen per week bij zijn opa is.  Opa was vroeger militair en samen vinden ze het heerlijk om door de modder te kruipen in het park. Opa doet wel af en toe wat vreemde dingen, maar Fenno geniet van alle momenten samen. 

Het in het boek komen voor kinderen veel herkenbare situaties voor. Zo woont Fenno alleen met zijn moeder, die het heel druk heeft met haar werk en het huishouden. Waar mama minder wil vlees eten, roept opa juist dat hij vlees nodig heeft. Maar opa vergeet boodschappen te halen, draagt steeds dezelfde kleren en maakt vreemde beslissingen. Door opa's vreemde gedrag wordt Fenno opeens de mantelzorger van zijn opa. Dit allemaal tegen de achtergrond van de oorlog in de Oekraïne, waar op tv en in de klas over wordt gesproken, maar waar opa liever niets over mag horen.

Helga van Kooten schetst een hedendaags tijdsbeeld in haar boek, waarin de zorgen die kinderen van nu kunnen hebben, op een luchtige manier besproken worden. Het boek is voorzien van zwart-wit illustraties van Michel de Boer.

Juf Joyce Keunen